Wij zullen niet onderzoeken in hoc verre liier door den Prins der waarheid werd liulde gedaan, en of hij nict door geheime liandlangers de ketterij wist te begünstigen , terwijl hij uiterlijk eenige, docli doorgaands krachtelooze maatregelen daartegen nam; ja! of dat te-kennen-gevcn van vrees voor de magt der oproerlingen , niet strekken moest om het on- voldoende en krachtelooze dier maatregelen te bedekken. T)e Prins verklaart liier openlijk aan de landvoogdes en aan zijn toen nog vertrouwden vriend , den Bisschop van Atrecht, dat hij Ratholiek was , en geene andere leer zal dulden dan die zijner Kerk, dat hij ze zelfs met geweld uit zijn Prinsdom zal weren, en de hulp van anderen daartoe inroepen; hij spreekt van ketters met verachting, noemt hen eene nieuwe en ongelukkige sekte. En diezelfde verklaring zal hij aan het hof van Madrid blijven geven, dezelfde ijver voor de Ratho- lijke Godsdienst blijven toonen gedurende zijn onderhandelen met den Reurvorst van Saxen over het huwelijk met anxa . Maar als men dan tevens ’s Zwijgers liandelingen in Duitsch- land nagaat, als men zijne brieven aan het hof van Saxen leest, het verdrag ziet, dat hij aangaande de godsdienst zijner gade en hinderen sluiten gaat: dan zal men het ka- rakter van Oranje leeren kennen , en met df . feller moeten gelingen: »hij liad geen andere godsdienst, dan die in zijn belang kon medewerken.” En wat gewigt mag aan ’s Prinsen verklaring, aan zijn uiterlijk vertoon van godsdienstijvcr ge hecht worden , wanneer hij te gelijker tijd aan een huwelijk denkt inet eene Luthcrsche Prinses, met eene vrouw dus, die tot die »nieuwe en ongelukkige sekte” behoort, over welker uitbreiding hij zieh beklaagt en wier bestaan in de Nederlanden hij voorgeeft te beletten? Wanneer hij een hu welijk beraamt, dat door de Rerk immer wordt verboden en veroordeeld , dat hij, als gehoorzame zoon der Rerk , derhalve nooit mag aangaan, dal hem door den naauwsten band aan de vijanden zijner godsdienst gaat vastsnocren? ’t Is waar ile Rerkvergadering van Trente liad haar besluit over het huwelijk nog niet uitgevaardigd , het beletsel van heimelijkheid was nog niet afgekondigd, zoodat de Prins , zonder dispensatie van den Paus, en zondcr tusschenkomst